Symbolika krzyża harcerskiego (wariant)

Nie ma wątpliwości, że krzyż harcerski jako odznaka przepełniony jest symboliką. 

Już sam autor, ks. Kazimierz Lutosławski przedstawił swoją jej wersję. Nie ma jednak jedynej obowiązującej wykładni symboliki. Dlatego prezentujemy tutaj przegląd najpopularniejszych wersji rodem z różnych środowisk.

grafika wiodąca artykułu: wzór krzyża harcerskiego z załącznika nr 2 do Statutu ZHP
uchwalonego w dniu 3 grudnia 2005 roku na XXXIII Zjeździe ZHP


SYMBOLIKA

  • Odznaka wzorowana kształtem na orderze „Virtuti Militari” – najwyższym polskim odznaczeniu wojskowym nadawanym za wybitne męstwo na polu walki.
  • W centralnym miejscu krzyża znajduje się lilijka harcerska (skautowa) symbolizująca przynależność harcerstwa do światowego ruchu skautowego. Lilijka nawiązuje kształtem do końcówki igły kompasu umożliwiającej podróżnikom i żeglarzom odnalezienie właściwej drogi poprzez wskazanie kierunku północnego. Harcerzom przypomina, by kierowali się w życiu wskazaniami Prawa Harcerskiego.
  • Promienie rozchodzące się od lilijki oznaczają, że harcerz ma obowiązek promieniować dobrym przykładem na całe swoje otoczenie.
  • Środkowe koło jest symbolem doskonałości, do której mamy stale dążyć i przypomina, że wszyscy harcerze stanowią jeden braterski krąg.
  • Cztery ramiona krzyża rozszerzające się na cztery strony świata przypominają, że celem harcerstwa jest objęcie swoim oddziaływaniem jak najszersze rzesze młodzieży, która dzięki temu w przyszłości zmieni świat i nasyci go ideałami braterstwa i służby.
  • Wieniec dębowy (z lewej) i laurowy (z prawej) symbolizuje odpowiednio męstwo w dążeniu do celu i zwycięstwo.
  • Na poziomych ramionach krzyża umieszczono hasło „Czuwaj” – zawołanie harcerskie, które przypomina o potrzebie bycia w ciągłej gotowości do pełnienia służby i uważnej obserwacji własnego otoczenia tak aby nie przeoczyć żadnej okazji, w której harcerz mógłby być pomocny.
  • Ziarenka na ramionach krzyża symbolizują dobre uczynki harcerzy, których powinno być tak dużo jak ziaren piasku na ziemi.


ALTERNATYWNE WERSJE WYJAŚNIENIA SYMBOLIKI

  • Liczne ziarenka na ramionach krzyża symbolizują olbrzymią liczebność harcerskiej i skautowej rodziny.
  • Węzeł na wieńcu, jak węzeł na chuście, ma przypominać o obowiązku wypełnienia przynajmniej jednego dobrego uczynku dziennie.
  • Dwie gwiazdki na lilijce symbolizują prawo i przyrzeczenie harcerskie.
  • Trzy żołędzie na wieńcu dębowym krzyża menniczego miałyby symbolizować trzy rozbiory Polski (w niektórych śląskich środowiskach trzy żołędzie = trzy powstania śląskie).
  • Dwie oliwki na wieńcu laurowym krzyża menniczego miałyby symbolizować dwie wojny światowe.
  • Puste miejsce między ziarenkami piasku to miejsce dla nowego harcerza.